Nedavno je obilježena stota godišnjica potapanja kontratorpiljerke “Dague” u Prvom svjetskom ratu, a u sjeni tog događaja ostao je još jedan iz iste godine – potapanje kraljeve jahte “Rumija” u barskom akvatoriju.
“Rumija” je bila ponos i najljepši brod crnogorske flotile, jahta na paru, na vijak, sa dva jarbola, duga 47,78 metara, a široka 6,10 metara. Kupio ju je sultan Abdul Hamit u Engleskoj i darovao kralju Nikoli. Pod imenom “Zaza”, jahta je sa turskom posadom stigla pod Pristan za Novu 1905. godinu.
Jahta “Rumija” je u Balkanskom ratu sarađivala sa kopnenom vojskom u Medovi i prevozila potrebni ratni materijal i srpsku vojsku sa grčkih brodova na obalu. U Prvom svjetskom ratu njome su prevoženi vojska, hrana, municija i ratni materijal iz Bara za Medovu, a nakon opsade Pristana prevoz je vršen iz Medove i Drača.
U noći između 1. i 2. marta 1915. austro-ugarski razarači “Čikoš”, “Strajter” i “Ulan” i torpiljerke Tb 57, Tb 66 i Tb 67 ušli su u barsku luku oko 2:30. Torpiljerke su prekinule konopac kojim je jahta bila vezana za lukobran. Željeli su da je odvedu za Boku, ali su zbog jakih talasa odustali od te namjere. Jedna od torpiljerki je sa oko 200 metara ispalila torpedo, od čega je “Rumija” prepolovljena i potonula na ulazu u barski zaliv u 2:45.
Olupina jahte “Rumija” danas se nalazi orijentisana u pravcu Istok – Zapad, 80 metara od glavnog lukobrana, na dubini od samo 18 metara.
Danas od “Rumije” gotovo nema ništa, samo metalno korito, tri metra visine, uz lanac od sidra, elisu i brodski motor. Pet metara od pramca, i na dva mjesta na sredini, čak je i metalno korito presječeno odozgo nadolje. Potpalublje i mašinsko odjeljenje toliko su uništeni da se teško može utvrditi šta je gdje. Jedini vrijedan eksponat brodsko je zvono sa natpisom “Rumia”, izvađeno prilikom sondaže prije početka radova na proširenju luke, i ono se nalazilo u privatnoj kolekciji pokojnog inženjera Miodraga Mikovića, čuvenog Mike Munje.
Željko Milović
