Predavanjem istoričaara vazduhoplovstva Borisa Ciglića o dejstvima autrougarske hidroavijacije tokom Prvog svjetskog rata na južnom Jadranu, sinoć je u Zbirci pomorskog nasljeđa Porto Montenegra u Tivtu nastavljen multimedijalni prijekat – izložba „Nemirno more“, autora Dražena Jovanovića.
Ciglić, istoričar iz Boegrada i autor više knjiga o prošlosti ratnog i civilnog vazduhoplosvtva na području bivše Jugoslavije, internacionalnoj publici koja je došla da čuje njegovo predavaje, priredio je zanimljiv uvid u pionirsko vrijeme avijacije početkom 20.vijeka, i primjujenu ovih tada najnovijih tehnologija i stredstava u izvođenju ratnih operacija.
On je podsjetio da su se prvi avioni na podrulju današnje Crne Gore pojavili upravo u Boki Kotorskoj marta 1913, kada je austro-ugarska Ratna mornarica u Tivat dopremila tri hidroš/plana tipa „Donnet –Leveque“ sa kojima je izviđača ratna dejstva crnogorske vojske oko Skadra u Balkanskom ratu.
Godinu kasnije, kada je izbio Prvi svjetski rat, Austro-Ugarska je u Kumboru počela gradnju stalne hidroavijcijske baze (Seeflugstation) koja je tokom Prvog svjetskog rata bila jedna od najaktivnijih baza Pomorskog vazduhoplovstva Carske i Kraljevske Ratne mornarice.
Hidroplani iz Kumbora dejstvovali su protiv jedinica crnogorske vojske na lovćenskom fronu i oko Bara, napadali srpsku vojsku u povlačenju prkeo Albanije, bombardovali italijansku obalu i izviđali i napadali pomorski saobraćaj zemalja Antante na Jadranu. Pri tome su hidroavijatičari it Boke postigli i nekoliko istorijskih dostignuća u svjetskim okvirima – prvo potapanje podmornice dejstvom iz vazduha, delilo se 15.septembra 1916 na desetak milja od ulaza u Boku kada su austrougarski hidrolani L-132 tipa „Lohner“ sa posadom koju su činili pilot, poručnik bojnog broda Dimitrije Konjović i osmatrač, poručnik fregate Maksimilijan Severa i L-135 u kojem je bila posada koju su činili poručnici fregate Valter Železni i Oto fon Klimburg, napali i potopili francusku podmornici „Foucault“ . Oni su pritom istovremeno izveli i neuobičajen poduhvat, spustivši se u more i spasivši sve francuske brodolomce, zbog čega su nakon rata, u znak zahvalnosti odlikovani od strane Vlade Francuske.
„Rodom iz Boke, iz Herceg Novog je i najtrofejniji austrougarski hidroavijacijski pilot Gotrid fon Banfild, čovjek poznat pod nadimkom „Tršćanski orao“ jer je većinu svojih vazdušnih pobjeda ostvario leteće iz baze u Trstu nad frontom na Soči, a komandant Seeflug station Kumbor Dimitrije Konjović je poslije rata osnovao prvu jugoslovensku fabriku aviona „Ikarus“ u Zemunu“- istakao je Ciglić koji je govorio i o ulozi hidroavijacije iz Boke u najvećoj pomorskoj bici Prvog svjetskog rata na Jadranu – bici u Otranstim vratima maja 1917.
Tada je upravo zahvaljujući prvoj do tada u svijetu zabilježenoj koordiniranoj akciji površinskih ratnih brodova, podmornica i avijacije, austrugarska flota izvojevala veliku pobjedu nad Francuzima, Italijanima i Britancima.
